Zou jij in je klas ook willen dat je jongens aan het lezen krijgt? ‘En de meisjes dan?’, hoor ik je zeggen. Natuurlijk wil je genderneutraal lesgeven, want dat is hoe het hoort. Toch? Heb je Het Tienerbrein van Jelle Jolles gelezen (2019)? Onderzoek wijst uit dat er op de middelbare school een groot verschil is tussen hoe jongens en meisjes leren en zich ontwikkelen. Dit heeft natuurlijk ook zijn weerslag op het leesgedrag. Zou je denken.
Wat mij daarom verwondert is dat bij landelijke leescongressen en in literatuur over leesdidactiek voor de onderbouw en bovenbouw VO aan deze verschillen erg weinig aandacht wordt besteed. Terwijl jongens gemiddeld slechter lezen en een (nog) lagere leesmotivatie hebben dan meisjes. Reden voor mij om voor mijn afstudeerscriptie aan de Radboud Docentenacademie te inventariseren op basis van literatuurstudies welke de leesverschillen (J/M) zijn.
Leesverschillen J/M (15 – 17 jaar)
Sinds het promotie-onderzoek van Theo Witte (Het oog van de Meester, 2008) en uit meerdere onderzoeken gedaan zijn in opdracht van Stichting Lezen, blijkt dat zowel in de onderbouw als in de bovenbouw van het vo niet alleen de leesmotivatie, maar ook het leesgedrag van jongens anders is dan dat van meisjes. Volgens Witte kan de docent het verschil maken, juist voor jongens tussen de 15 en 17 jaar. Dit is de leeftijd is waarop zij hun identiteit gaan ontwikkelen, door te onderzoeken hoe zij zich verhouden tot de buitenwereld. De vraag is: wat zijn deze verschillen in gedrag en hoe kun je hier beter op aansluiten?
Lessenserie Men Only
Op basis van deze theoretische inzichten heb ik een lessenserie ontwikkeld, waarbij ik in de instructie, de boekenkeuze, de keuze uit opdrachten en de uitvoering van de opdracht beter heb willen aansluiten op het leesgedrag van jongens. Aangezien jongens in het algemeen geen meisjesboeken lezen, maar meisjes wel jongensboeken, zou het best kunnen dat ook meisjes garen spinnen bij deze aanpak. Maar dat heb ik niet onderzocht.
In mijn vorig blog heb ik suggesties gedaan voor uitbreiding van genres voor jongens en differentiatie op basis van leesniveau. Op deze site is bij publicaties het onderzoek te vinden, met de lessenserie, die ik met veel plezier en succes heb ontwikkeld en uitgevoerd in twee havo 4-klassen.
Lilian Boonstra
14 mei 2021
Bronnen
- Jolles, J. (2019). Het tienerbrein. Over de adolescent tussen biologie en omgeving. Amsterdam: Amsterdam University Press.
- Meestringa, T., Ravesloot C. en Bonset, H., (2012). Handreiking schoolexamen Nederlands havo/vwo Herziening naar aanleiding van het referentiekader taal SLO • Handreikingen tweede fase. Enschede: SLO
- Stalpers, C. (2020). De leeswereld van jongeren en jongvolwassenen. Amsterdam: Stichting Lezen.
- Stichting Lezen (2014). Leesverschillen tussen jongens en meisjes: aangeboren of aangeleerd? Amsterdam: Stichting Lezen.
- Sullivan, M. (2009), Connecting Boys Into Books2, Closing the Reading Gap. Chicago: ALA Editions.
- Wigfield, A., & Guthrie, J. T. (2000). Engagement and Motivation in Reading. Handbook of Reading Research.
- Witte, T. (2008). Het oog van de meester. Een onderzoek naar de literaire ontwikkeling van havo- en vwo-leerlingen in de tweede fase van het voortgezet onderwijs. Utrecht: Uitgeverij Eburon B.V.
